راهنمای انجام عمل کولونوسکوپی

به منظور کسب نتیجه مطلوب در انجام عمل کولونوسکوپی، خواهشمند است موارد زیر قبل از کولونوسکوپی با دقت مطالعه و اجرا شود.

دلیل تجویز کولونوسکوپی

از کاربرد های کولونوسکوپی مشاهده و بررسی دقیق روده ی بزرگ برای تشخیص بیماری های مختلف روده از قبیل:

غربالگری سرطان روده
خونریزی گوارشی، دفع خون روشن، خون مخفی در مدفوع
مدفوع قیری،کم خونی فقر آهن
اسهال مزمن
یبوست همراه با علائم خطر مثل سن بالای 45 سال، کم خونی یا کاهش وزن یا خونریزی
دل درد مزمن در افراد بالای 45 سال در موارد خاص
بیماران مبتلا به کولیت اولسرو و کرون
برداشتن پولیپ ها، درمان خونریزی ها
تشخیص علل نفخ شدید
زخم های روده

نحوه انجام کولونوسکوپی

کولونوسکوپ وسیله ایست به شکل لوله ای باریک و قابل انعطاف که از طریق مقعد به درون روده ی بزرگ وارد می شود. این لوله تصاویر را از داخل روده ی بزرگ بر روی صفحه ی نمایشگر منتقل می کند و به پزشک اجازه می دهد تا داخل روده ی بزرگ را به وضوح مشاهده نماید و در صورت صلاحدید ممکن است از بافت روده نمونه برداری انجام گردد. نتیجه کولونوسکوپی در فاصله زمانی حدود یک ساعت بعد از عمل به بیمار ارائه و بیمار توسط پزشک ویزیت می شود. چنانچه در حین عمل از بیمار نمونه گرفته شده باشد، لازم است نمونه به آزمایشگاه تحویل داده شده و پس از آماده شدن جواب نمونه، در بازه های اعلام شده، به مرکز مراجعه و بیمار همراه با جواب آزمایش توسط پزشک ویزیت می شود.

آمادگی جهت کولونوسکوپی

جهت انجام کولونوسکوپی، روده بزرگ باید کاملا خالی و تمیز باشد تا پزشک بتواند به صورت دقیق روده را بررسی نماید.
به همین خاطر قبل از انجام کولونوسکوپی باید رژیم غذایی و دارویی مطابق با دستور پزشک رعایت شود.
در صورت عدم رعایت کامل رژیم و متعاقبا عدم تخلیه کامل روده، تشخیص دقیق ممکن نیست و نیاز به انجام مجدد کولونوسکوپی و تقبل مجدد هزینه توسط بیمار می باشد.
رژيم غذايي روز قبل از كولونوسكوپي، تا 4 ساعت مانده به عمل، مايعات صاف شده از قبيل آب، چاي، محلول عسل در آب، آب كمپوت بي رنگ (مانند آب آناناس، آب سیب و آب گلابی ...) و آب گوشت صاف شده مي باشد. (مصرف هر گونه مواد غذایی جامد، شير، لبنیات و آب ميوه هاي كدر و رنگ دار مانند آب هويج، آب هندوانه، آب آلبالو ممنوع است).

داروهای زیر از داروخانه تهیه و مطابق دستور مصرف شود:
1. 4 ساشه (بسته) پودر نوناپيك
(نکته: داروهای ذیل در صورت صلاحدید پزشک تجویز می شود.)
2. یک ورق قرص دایمِتیکون (DIMETHICONE)
3. یک ورق قرص اُندانسِترون (ONDANSETRON)
4. یک ورق قرص بیزاکودیل (Bisacodyl)

چنانچه نوبت داده شده به شما سمت صبح تعیین شده باشد:
یک ساشه پودر بين ساعت هاي 8 الي 10 صبح روز قبل عمل و سه ساشه پودر دیگر با فاصله زمانی هر 5 ساعت از ساشه اول مصرف شود.
ده دقیقه بعد از میل کردن هر ساشه یک عدد قرص دایمتیکون، یک عدد قرص اُندانسِترون و دو عدد قرص بیزاکودیل در صورت تجویز پزشک نیز مصرف شود.

چنانچه نوبت انجام فرایند شما درسمت بعد از ظهر باشد:
یک عدد ساشه عصر روز قبل بین ساعت های 14 الی 16 مصرف شود و سه ساشه بعدی با فاصله زمانی هر 5 ساعت از ساشه اول مصرف شود. ده دقیقه بعد از میل کردن هر ساشه یک عدد قرص دایمتیکون، یک عدد قرص اُندانسِترون و دو عدد قرص بیزاکودیل در صورت تجویز پزشک نیز مصرف شود.

نحوه مصرف:
• هر ساشه بايستي در يك فنجان آب سرد (در حدود 150 ميلي ليتر) حل شود 2-3 دقيقه همزده و سپس محلول نوشیده شود.
• محلول پس از تهیه بلافاصله مصرف شود و از نگه داشتن محلول و مصرف آن پس از یک ساعت خودداری شود.
• از نوشیدن مایعات بلافاصله پس از مصرف هر ساشه که سبب رقیق شدن بیشتر این فرآورده می گردد خودداری شود.
• حتما پس از مصرف هر ساشه در حدود 10 دقیقه صبر شود، سپس در حدود 5/1-2 لیتر از انواع مایعات شفاف توصیه می شود . ( از مصرف آب تنها و ساده خودداری شود.)
• تا 4 ساعت قبل انجام کولونوسکوپی مصرف مایعات بلامانع است، اما 4 ساعت انتهایی تا نوبت عمل، بیمار باید کامل ناشتا باشد و حتی یک لیوان آب هم میل نشود.
• توجه فرماييد در طول رژیم به اندازه كافي مايعات شفاف نوشيده شود.

تذکرات مهم:
* در صورت بارداری، اعتیاد به مواد مخدر، داشتن هرگونه بیماری قلبی و ریوی، دیابت و مصرف داروهای خاص، باید قبل از عمل پزشک مطلع شود. بعضی از داروها مثل داروی رقیق کننده‌ی خون از چند روز قبل نباید مصرف شوند، زیرا انعقاد خون را دچار مشکل کرده و ممکن است حین انجام کار خونریزی ایجاد شود.
* بیمار باید هرگونه مدارک در ارتباط با بیماری فعلی یا بیماری های قبلی خود را همراه داشته باشد.
* حین انجام کولونوسکوپی از دارو های آرام بخش و یا بیهوشی سبک تحت نظر متخصص بیهوشی استفاده می گردد تا بیمار احساس ناراحتی نکند به همین دلیل حتما نیاز به یک نفر همراه وجود دارد.
* افرادی که داروی فشار خون مصرف می‌کنند نیازی به تغییر در مصرف آن ندارند و می توانند طبق روال قبلی داروهای خود را مصرف کنند. فقط افرادی که به دیابت مبتلا هستند گاهی با نظر پزشک ممکن است دوز داروها کاهش یابد.
* داشتن هر گونه حساسیت دارویی و غذایی باید به پزشک اطلاع داده شود تا هنگام بیهوشی مد نظر قرار گیرد.
* برای جلوگیری از اُفت قند خون مصرف آب عسل طبیعی تا 4 ساعت قبل از شروع عمل می‌تواند مفید باشد.
* پس از انجام عمل، پرهیز غذایی خاصی وجود ندارد و بیمار میتواند رژیم غذایی معمولی خود را داشته باشد مگر درمواردی که تشخیص پزشک باشد.
* روز انجام عمل کولونوسکوپی، جهت راحتی بیمار از پوشیدن لباسهای تنگ خودداری شود، لباس مناسب برای عمل در مرکز به بیمار ارائه خواهد شد.
* تا 6 ساعت پس از عمل، از انجام فعالیت هایی که نیاز به تمرکز حواس دارد مانند رانندگی و کار با دستگاه های پرخطر پرهیز شود.
* دوره قاعدگی بانوان تداخلی با عمل آندوسکوپی ندارد و مشکلی ایجاد نمی کند.
* از آوردن طلا، جواهرات، زیورآلات، گوشی تلفن، دندان مصنوعی و هرگونه وسایل ارزشمند به داخل اتاق عمل خودداری شود.
* در صورت ورم و کبودی در محل تزریق سرم از کمپرس آب سرد در آن ناحیه استفاده شود.

سوالات متداول

1. آیا بعد از عمل کولونوسکوپی بیمار می تواند چیزی بخورد؟
بله میتواند و مشکلی وجود ندارد.
2. آیا بعد از عمل کولونوسکوپی بیمار باید کار خاصی انجام دهد؟
به تمام کارهای روز مره خود میتواند رسیدگی کند (به جز کار با تجهیزات پرخطر و مواردی که نیاز به تمرکز دارند مانند: رانندگی تا 6 ساعت بعد از عمل).
3. آیا بعد از عمل کولونوسکوپی بیمار باید دارو مصرف کند؟
خیر هیچ دارویی نیاز نیست، در صورت نیاز، پزشک تجویز می نماید.
4. آیا بعد کولونوسکوپی نتیجه همان روز به بیمار ارائه می شود؟
بله، نتیجه کولونوسکوپی در فاصله زمانی حدود یک ساعت بعد از عمل به بیمار ارائه و بیمار توسط پزشک ویزیت می شوند.
اما درصورتی که حین عمل از بیمار نمونه گرفته شده باشد، لازم است نمونه به آزمایشگاه تحویل داده شود و پس از آماده شدن جواب نمونه، در بازه های اعلام شده مجدد به مرکز مراجعه و بیمار توسط پزشک ویزیت می شوند.

عوارض بعد از کولونوسکوپی

کولونوسکوپی خطرات کمی دارد و به ندرت ممکن است خطر جدی رخ دهد، با این وجود برخی عوارض کولونوسکوپی ممکن است به شرح زیر نمایان شوند:

واکنش نامطلوب به آرام بخش مورد استفاده
خونریزی از محلی که نمونه بافت (بیوپسی) گرفته شده یا پولیپ یا بافت غیر طبیعی دیگری که برداشته شده است
پارگی در دیواره روده بزرگ (سوراخ شدن)

در صورت مواجهه با علائم زیر در 24 ساعت نخست بعد از کولونوسکوپی سریعاً موضوع را با پزشک خود مطرح نمایید

تب یا لرز
خونریزی مقعدی که حجم آن بیشتر از یک قاشق غذاخوری باشد.
نفخ یا دل درد شدید، البته نفخ یا درد خفیف عادی است.
استفراغ
ضربان قلب غیرعادی (آریتمی)

پولیپکتومی روده بزرگ

پولیپکتومی روده بزرگ، گاهی همزمان با کولونوسکوپی و گاهی در یک جلسه جداگانه انجام می شود.
اگر پزشک در حین کولونوسکوپی پولیپ را مشاهده کند، به طور همزمان می تواند عمل پولیپکتومی را انجام دهد.
روش های مختلفی وجود دارد که می توان از طریق آن پولیپکتومی را انجام داد که بسته به سایز پولیپ در روده بزرگ، یکی از آنها مورد استفاده قرار می گیرد.
برای پولیپ های کوچک (قطر کمتر از ۵ میلی متر) می توان از پنس بیوپسی برای برداشتن پولیپ استفاده کرد. برای برداشتن پولیپ های بزرگتر پزشک یک حلقه را در پایه پولیپ قرار داده و برای قطع پولیپ از حرارت استفاده می کند، سپس بافت یا ساقه پولیپ قطع می شود.
آمادگی برای انجام عمل پولیپکتومی:
1. رژیم کولونوسکوپی باید رعایت شود و روده های بیمار باید کامل تخلیه باشد.
2. بیمار هیچ گونه وسیله فلزی از قبیل طلا و بدلیجات، پرسینگ، گیره سر فلزی، قزن لباس و قزن لباس زیر و .... به همراه نداشته باشد.
3. بیمار باید در صورت داشتن باتری قلب یا هر نوع فلزی در بدن پزشک را مطلع نماید.
4. بیمار باید قبل از عمل پولیپکتومی مصرف هر کدام از داروهایی که ریسک خونریزی را زیاد می کنند (برای مثال: آسپرین، پلاویکس، داروهای ضد انعقاد و .... ) را به پزشک اطلاع داده و با نظر پزشک مصرف داروها را قطع کند.
5. قبل از عمل پولیپکتومی نیاز به انجام آزمایش تست های انعقادی جهت بررسی احتمال خونریزی می باشد.

مراقبت های بعد از عمل پولیپکتومی (دوره نقاهت)

مقداری خونریزی و درد ممکن است به دنبال پولیپکتومی ایجاد گردد. بیمار باید در صورت خونریزی بیش از حد یا درد شدید و غیر قابل تحمل، به پزشک مراجعه کند.
بیمار نباید تا 24 ساعت بعد از عمل جراحی، رانندگی کند.
بهبودی پس از عمل عموماً سریع است و عوارض جانبی جزئی مانند نفخ و درد معمولا طی 24 ساعت بعد از عمل برطرف می شود.
زمان بهبودی کامل بسته به نوع عمل ممکن است بین یک تا چند روز متغیر باشد.
مانند همه جراحی ها، این جراحی هم برخی عوارض را به همراه دارد، این موارد عبارتند از:
• خونریزی: گاهی اوقات زخم به درستی بهبود نمی یابد و باعث خونریزی می شود.
• عفونت: هر زخمی می تواند آلوده شود. وقتی بیماران از توصیه های پزشک چشم پوشی می کنند یا وضعیت سلامتی خوبی ندارند، احتمال عفونت وجود دارد.
• برداشتن ناقص: گاهی اوقات در اولین عمل بسته به سایز و شکل پولیپ امکان برداشته شدن کامل پولیپ وجود ندارد و این امر نیاز به پولیپکتومی دوم دارد.
• سوراخ شدن اندام: در موارد بسیار نادری ممکن است عضوی که تحت عمل قرار گرفته سوراخ شود.

مراجعه کننده گرامی:
تاریخ و زمان اعلام شده مختص شماست، لذا جهت جلوگیری از تضییع حقوق سایر بیماران در ساعت اعلام شده حضور بهم رسانید. ساعت اعلام شده ممکن است با توجه به شرایط متغیر باشد، بنابراین حدود 1:30 ساعت زمان انتظار را پیش بینی فرمایید.
آدرس : مشهد- بلوار وکیل آباد- بین کوثر شمالی 2 و 4- ساختمان پزشکان فارابی- طبقه دوم- درمانگاه تخصصی داخلی نوین فارابی
تلفن تماس : 38704067-051 و 38704066
شماره تلفن همراه صرفاً برای موارد اورژانسی: 09020069902